RÓŻE – CIĘCIE RÓŻ
Główną zasadą dotyczącą cięcia krzewów róż jest usuwanie pędów słabych, porażonych przez choroby i szkodniki, uszkodzonych przez mróz.
Pędy przemarznięte przycina się w miejscu, gdzie tkanka jest zdrowa, około 1 cm poniżej uszkodzenia, nad oczkiem. Podstawowe cięcie przeprowadza się wczesną wiosną po usunięciu okrycia zimowego, kiedy w roślinie krążą już soki, zanim pękną pąki liściowe, ale gdy są już one nabrzmiałe i wybarwione. W Polsce termin wiosennego cięcia róż przypada zwykle na początek kwietnia. Celem tego zabiegu jest usunięcie pędów uszkodzonych i nieproduktywnych. Róże nie cięte tworzą wiele cienkich, poplątanych pędów, na których powstają drobne, słabo wykształcone kwiaty. Im cięcie jest silniejsze, tym wyrastające pędy będą mocniejsze i dłuższe.
Pędy róż tnie się około 5 mm nad oczkiem, nieco ukośnie. Wówczas powierzchnia cięcia szybko się goi, co zapobiega obumieraniu i wnikaniu organizmów powodujących rozkład. Pozostawienie dłuższego czopa może spowodować jego szybkie zaschnięcie i uszkodzenie pędu. Cięcie róż wykonane zbyt blisko oczka lub zbyt skośnie, grozi zaschnięciem pąka lub wyłamaniem pędu, który z niego wyrośnie.
Pędy róż pnących i parkowych, które zostały posadzone wiosną, przycina się nad 6-8 oczkiem. Tak silne cięcie tych róż jest uzasadnione koniecznością wytworzenia przez roślinę najpierw korzeni, które będą zaopatrywać ją w wodę. Pominięcie tego zabiegu spowodowałoby szybkie zużycie substancji zapasowych zgromadzonych w pędach na wytworzenie nowych przyrostów, które następnie zaschłyby z powodu niedoboru wody
Od drugiego roku po posadzeniu cięcie róż pnących ogranicza się do usuwania pędów starych, silnie zdrewniałych i przemarzniętych. Wycinanie najstarszych pędów pobudza krzewy do wydawania nowych. Zabieg ten przeprowadza się co 3 lata. Niekiedy zaleca się coroczne wycinanie jednego lub dwóch starych pędów pod warunkiem, że można je zastąpić nowymi, które uzupełnią główny szkielet krzewu. W ten sposób powinno się traktować współczesne róże pnące, pnące róże piżmowe oraz pnące róże burbońskie. Dla pnących form róż Noisetta, pnących mieszańców powtarzających kwitnienie, pnących róż herbatnich, pnących mieszańców herbatnich oraz pnących róż rasy floribunda poleca się coroczne przycinanie starych bocznych pędów kwiatowych na wysokość 10-15 cm nad miejscem połączenia z pędem głównym. Ponadto dla tych róż obowiązuje zasada cięcia opisana powyżej. Cięcie powinno być wykonane w taki sposób aby nowe pędy wyrastały w stronę, gdzie w krzewie powstała luka lub nad oczkiem skierowanym do góry.
Starsze krzewy róż parkowych wymagają jedynie prześwietlania. Zabieg wykonuje się co 2-3 lata, przy czym corocznie usuwa się pędy martwe i uszkodzone. Wykonując prześwietlanie należy usunąć pędy, które się krzyżują. Zapobiegnie to ich ocieraniu i uszkodzeniu skórki. Trzeba przy tym pamiętać o zachowaniu pokroju zgodnego z naturalnym charakterem wzrostu róży. Podobnie jak w przypadku róż pnących, co kilka lat należy wyciąć najstarsze pędy u ich podstawy, co pobudza roślinę do odnawiania pędów. W ten sposób tniemy głównie gatunki dzikie, natomiast dla odmian szlachetnych zaleca się skrócenie silnych zeszłorocznych pędów o 1/3 ich długości oraz słabych pędów bocznych nad 3-4 oczkiem. Rośliny reagują na ten zabieg obfitym kwitnieniem.
U róż powtarzających kwitnienie po przekwitnięciu należy zastosować ogławianie czyli usuwanie przekwitłych kwiatów. Cięcie należy wykonać tuż nad pierwszym pięciolistkowym liściem i silnym oczkiem skierowanym na zewnątrz. Ogławianie pobudza do rozwoju nowe pąki kwiatowe i wywołuje kolejną falę kwitnienia. Ilość wybijających pędów i pąków kwiatowych po przycięciu jest stymulowana przez światło, zatem usunięcie liścia, w którego kącie znajduje się oczko, przyspiesza pojawianie się nowych przyrostów. Ogławiania nie należy przeprowadzać u róż, które zawiązują owoce, dekorujące krzewy w okresie jesieni.
Latem należy stosować cięcie róż pnących pochodzących od Rosa wichuraiana oraz Rosa multiflora, kwitnących jeden raz w sezonie. U róż typu Wichuraina należy corocznie po przekwitnięciu usuwać 1/3 wszystkich starych pędów oraz skracać pędy boczne na długość 10 cm nad miejscem połączenia z pędem głównym. Róże w typie Multiflora należy traktować podobnie, lecz rzadziej, bo co 2-3 lata.
Należy także pamiętać o usuwaniu pędów wybijających z podkładki. Zabieg ten przeprowadza się latem na wszystkich okulizowanych różach, u których z podkładki wybijają tzw. odrosty (wilki, dziki), czyli długie, silne pędy, o drobnych liściach. Przystępując do usuwania należy odkopać ziemię w miejscu wyrastania wilków, a następnie odciąć je sekatorem tuż przy nasadzie, nie pozostawiając kikutów, z których mogą wybijać kolejne pędy. Skuteczniejszą metodą jest jednak usuwanie dzików poprzez ich odłamywanie u nasady. Wyrywając pędy należy zawsze ciągnąc od dołu, aby nie poderwać korzeni krzewu.
Cięcie róż jesienią nie jest wskazane, ponieważ świeże powierzchnie cięcia stają się wrotami infekcji dla czynników chorobotwórczych oraz dlatego, że podczas mroźnej suchej pogody pędy ulegają znacznym uszkodzeniom. Jeśli to konieczne jesienią należy jedynie skrócić nienormalnie długie, biczowate pędy.
Diantus Katarzyna Bagińska – Łojek
Kraków 2020