Mini ogródki skalne
Patronem ogródków skalnych jest Św. Bernard. Według legendy Św. Bernard pewnego razu wybrał się na wędrówkę po górach i… zabłądził. Gdyby nie to, że zapamiętał rośliny jakie spotkał po drodze nie mógłby odnaleźć drogi powrotnej i wrócić szczęśliwie do klasztoru.
Ogrody skalne stały się popularne w Europie dopiero w XIX wieku. Te sztuczne układy były budowane z naturalnego kamienia i służyły jako tło dla kolekcji roślin górskich. W dzisiejszych ogrodach „skalniaki” stanowią swój mikroświat oraz są funkcjonalnie związane z otoczeniem.
Mały ogród skalny możemy założyć niemal w każdym ogrodzie w nasłonecznionym miejscu. Do realizacji wystarczy mniej niż 1m2 powierzchni, kilka większych kamieni, fragment zmurszałego pnia lub korzeń drzewa. Skalniak można urządzić nawet w pojemniku w postaci misy czy skrzyni. Zaletą takich założeń jest to, że zajmują mało miejsca oraz nie wymagają dużych nakładów środków i pracy.
Skalniak w pojemniku to rozwiązanie dla tych, którzy nie są szczęśliwymi posiadaczami ogrodów, ponieważ miniaturowe ogrody skalne można założyć w skrzynkach okiennych lub balkonowych. Taka kompozycja może być także oryginalną dekoracją tarasu lub jego otoczenia. Mini skalniak można ustawiać także w ogrodzie, przed domem, przed altaną, na schodach, w pobliżu ławek znajdujących się w ogrodzie, a więc wszędzie, gdzie można z bliska obserwować rośliny.
Wybór pojemnika dla mini ogródka skalnego zależy wyłącznie od naszego gustu. Ze względów praktycznych na balkon powinno się wybierać lżejsze donice, ponieważ łatwiej jest je tam wnosić i przesuwać. Pojemniki z materiałów cięższych możemy ustawić na działce w pobliżu tarasów.
Pojemniki mogą być wykonane z różnorodnych materiałów. Kamień, porcelana, kamionka, beton – te popularne materiały są niestety bardzo ciężkie. Wybór pojemników wykonanych z tych materiałów jest ogromny. Powinniśmy wybierać donice lub misy o neutralnych barwach i prostych kształtach.
Pojemniki z plastiku są obecnie starannie wykonane i bardzo dobrze imitują glinę, drewno, kamień. Donice plastikowe wybierajmy wtedy, gdy nasz ogródek zamierzamy przenosić. W sprzedaży dostępne są też pojemniki metalowe, najczęściej ocynkowane.
Najlepszym tworzywem na całoroczny ogródek skalny jest drewno. Dobrze zaimpregnowane nie chłonie wody, jest odporne na uderzenia i nie pęka, gdy zamarza w nim podłoże. Pojemniki z drewna możemy wykonać sami lub kupić gotowe skrzynki czy donice.
Wybierając pojemnik należy zwrócić szczególną uwagę, aby miał on otwór drenujący. Nadmiar wody w uprawie pojemnikowej (zwłaszcza w przypadku roślin skalnych) może być równie szkodliwy, co jej niedobór. Dlatego na dnie pojemnika układamy warstwę żwiru, a następnie wypełniamy go luźnym podłożem (np. mieszaniną torfu, piasku i kompostu w stosunku objętościowym 1:1:1).
Do uprawy roślin skalnych możemy wykorzystać oryginalne i naturalne formy, jak korzenie, karpy i fragmenty pni. Możemy poszukać ich w najbliższej okolicy lub kupić w większych centrach ogrodniczych.
Skalniak w skrzyniach
Tam, gdzie jest mało miejsca, warto założyć ogródek skalny w formie wyniesionych rabat. Przykładem takiego rozwiązania jest skrzynia wysokości 35-45 cm, z podłożem dobranym dla sadzonych roślin. Można też ustawić kilka skrzyń piętrowo.
Rośliny skalne mają specyficzne wymagania. Podłoże musi być dobrze zdrenowane, ponieważ ich korzenie nie znoszą zalewania. Skrzynie ustawiamy nad powierzchnią ziemi na nóżkach. Na dnie układamy warstwę żwiru lub keramzytu i dopiero wówczas wypełniamy skrzynię mieszanką ziemi, torfu oraz gliny. W podłożu można umieścić kilka kamieni, które będą tłem dla roślin.
Kamień zamiast góry
Skalniak można urządzić nawet na jednym głazie. Najlepiej nadaje się do tego wapienny tuf (skała o bardzo porowatej strukturze dostępna w składach kamieni ogrodowych) lub fragmenty skał wulkanicznych, posiadających liczne naturalne zakamarki, w których można posadzić rośliny górskie. W bardziej miękkich skałach takie szczeliny możemy wykuć, a następnie wypełnić je podłożem i obsadzić roślinami. W takich warunkach dobrze rosną rojniki, skalnice, dębiki i szarotki. Jeśli szczeliny są większe, można sadzić w nich karłowate krzewy.
Wybór roślin
Nawet na tak bardzo małą przestrzeń mamy dużo roślin do wyboru. Kompozycja w jednym pojemniku powinna być w miarę możliwości jednolita wykonana z roślin wolno- i nisko-rosnących. Wybór gatunków, które szybko się rozrastają (np. rogownica kutnerowata, rozchodnik ostry) spowoduje przeładowanie misy już po kilku miesiącach uprawy.
Wybieramy gatunki roślin skalnych o oryginalnych kształtach, które nie są wybredne co do stanowiska i gleby. Do takich nasadzeń nadają się rojniki, niskie, poduchowate skalnice i rozchodniki, karłowe irysy itp., a także małe rośliny cebulkowe i bulwiaste. Można także wykorzystać karłowe rośliny iglaste.
Pielęgnacja ogrodów skalnych w pojemnikach nie jest trudna. W czasie suszy i upałów trzeba je regularnie podlewać, usuwać wyrastające chwasty, a co 2-3 lata wyjąć rośliny z pojemnika i podzielić lub usunąć jeśli rośną w dużym zagęszczeniu. Nawożenie powinno być bardzo umiarkowane – raz w miesiącu podlewamy rośliny rozcieńczonym (wg przepisu na opakowaniu) nawozem np. Florovit.
Diantus Katarzyna Bagińska – Łojek
Kraków 2020